Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar

Hayvanlaşan İnsan / Emile Zola

Paris ve La Havre arasındaki demiryolu hattında çalışan görevlilerin ve ailelerinin ilişkilerindeki çirkinliklerin yorumu okura bırakılacak şekilde anlatıldığı bir roman Hayvanlaşan İnsan.
Zola, ürettiği düşünceler üzerine değil eşsiz gözlem gücüyle; gelişen ve büyüyen endüstrinin, toplumda kalması gereken değerleri yok etmesini ve bu yok oluşun toplumu da yok etmeye başladığını gerçekçi bir şekilde okura aktarıyor.
Demiryolu hattının mekan olarak seçilmesinin bilinçli bir tercih olduğunu düşünüyorum. Kitap boyunca ne istasyonlarda ne de demiryolu hattında bir değişiklik oldu. Değişen, teknolojinin gelişmesiyle lokomotifler oldu. Lokomotiflerin gelişmesiyle mesafelerin daha hızlı katedilmesi sağlanırken lokomotiflerin kontrollerinin daha karmaşık hale getirilerek zorlaştırıldığı anlatılmaktaydı. Lokomotif ve demiryolu hattı metaforu üzerinden gelişen teknoloji ve kaybolan insanlık gerçekçi bir şekilde anlatılmıştı. İnsanlığın demiryolu hattı gibi güvenli ve korunarak kalması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu metaforu da Zola’nın  en belirgin şekliyle şu cümlede açıkladığı görülebilir; ” Matematik bir kesinlikle geleceğe doğru ilerleyerek, mekanik, görkemli bir şekilde geçiyor da geçiyordu ve o geçip giderken insanlıktan geriye kalanın, gizlense de soğukkanlılıkla hayatta kalmayı başaran ezeli bir tutku, ezeli bir suç olduğunu bilmezden geliyordu” Bu cümle ile ilk aklıma gelen Mehmet Akif’in İstiklal Marşımızdaki ”Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar” mısrasıdır ki bu mısra ile Akif tıpkı Zola’nın da anlatmak istediği gibi  hızla gelişen endüstrinin daha da büyümek için giriştiği insanlık dışı halleri anlatmak istemesidir. İnsanlık dışı haller; Hayvanlaşan İnsan kitabında, ikili ilişkilerdeki cinayet metaforu ile anlatılarak endüstrileşmenin toplumu yok edişi anlatılmaktadır.
Endüstriyel gelişimin insanlığı yok edişinin kusursuz gözlemlere dayanarak, insanların bu gelişimin büyüsüne kapıldıklarında nasıl yok olacaklarını gerçekçi bir anlatımla,huzursuz edici fakat sorgulama imkanı veren  bir olay örgüsüyle anlatılmasıyla okumaktan keyif aldığın bir kitap oldu Hayvanlaşan İnsan.
Nice yeni iyi okumalar.