Yaptıklarınızın sizi tüketmeye başladığını anladığınızda ne yaptıklarınızı geri alabilirsiniz ne de devam edecek tükenişinizi durdurabilirsiniz.

Saatleri Ayarlama Enstitüsü / Ahmet Hamdi Tanpınar

Çocukluğundan itibaren mütevazi ve geleneksel yaşantı içerisinde hayatını sürdürmüş olan, pasif bir karakter olarak karşımıza çıkan Hayri İrdal isimli ana karakterimizin özel ve iş hayatında hayır diyemeyişinin başına neler açabildiğini okuduğumuz bir roman Saatleri Ayarlama Enstitüsü.

Hayri irdal’ın  ilk gençlik dönemlerinde yakasına yapışan aksilikler yaşı ilerledikçe onun kıyafeti oluyor adeta. Kitabı okurken Hayri irdal’ın başına gelen talihsizlikler ilk başlarda sizi gülümsetse de bu talihsizlikler süreklilik göstermekte kararlı olunca artık gülmekten vazgeçip kendinizi bir anda Hayri irdal’ın yerine koymaya başlıyorsunuz ki; bu empatiyi gerçekleştiren yazarın sizi içine alan anlatımı diye düşünüyorum.

Bir diğer karakterimiz de Hayri irdal’ın yeni hayatının başlangıcı olan Halit Ayarcı. Halit Ayarcı içinde yaşadığı toplumu çok iyi tanıyan ve o toplumu nasıl yönlendirebileceğini fazlasıyla bilen bir karakter olarak karşımıza çıkmakta. Halit Ayarcı batı toplumlarındaki yenilikleri kendi ülkesinde, bürokrasinin yumuşak karnını ve kendi toplumunun yanlış özentilerini kullanarak kazanca dönüştürebilmekte. Bu kazancı sağlayabilmek için; toplumda aksiliklerin bir türlü yakasını bırakmadığını gözlemlediği , geleneklerine bağlı, batılılaşmayı kendisini ileri götürebilecek konularda akıllıca kabul edebilecek bir insan olan Hayri İrdal’ ı topluma yenilikleri kabul ettirebileceğine inandığı bir reklam aracı olarak kullanmakta.

Halit Ayarcı, bürokrasinin ve  toplumumuzun yenileşme merakını  bilerek  komik gelebilecek bir şekilde bizlere gösteren bir karakter. Lüzumsuz şeylerin toplumumuzca nasıl kabul gördüğünü okurken günümüz  toplumunda değişen hiçbir şeyin olmayışı bizleri üzmekte.  Lüzumsuz şeyler topluma diretilirken bunların farkında olmakla birlikte  bunların yanlışlığının ve faydasızlığının da farkında olan Hayri İrdal’ın  bir noktaya kadar direnişi ve bu direnişinin zamanla azalışıyla birlikte toplum içerisinde sıradanlaşması günümüz toplumumuzda son günlerde yaşadığımız olaylar olarak düşünülebilir. Yaptıklarımızın bizi tüketmeye başladığını anladığımızda ne yaptıklarımızı geri alabiliriz ne de devam edecek tükenişimizi  durdurabiliriz. Hayri irdal da bu tükenişin içinde kaybolup gitmiş bir karakter olarak karşımıza çıkmakta

Ahmet Hamdi Tanpınar Huzur romanında olduğu gibi Saatleri Ayarlama Enstitüsünde de kendi zamanının dışında tüm zamanların yazarı olduğunu gösterircesine günümüzü anlatmış aslında . Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tüm zamanların yazarı oluşu hakkında söyleyeceklerimiz az kalacaktır. Bununla beraber bizlerin geçmişten günümüze hiç değişmeyişimiz hakkında söylenecekler de; ne söylesek değişmeyeceğimize işaret etmektedir.

İyi okumalar.